Η μετατροπή των ψαρότοπων σε σκουπιδότοπους και η ευθύνη των ψαράδων!

Του Δημήτρη Σφαλτού

Φωτογραφίες: Δημήτρης Σφαλτός, Γιώργος Βαρέλης, Νίκος Ζάρας

Ένα βασικό θέμα που ταλανίζει τον ψαρευτικό -και όχι μόνο- κόσμο, είναι η ψαρευτική παιδεία. Μιλάμε για τον σωστό ψαρά που σέβεται τους νόμους, τον συνάδελφο ψαρά, τα αλιεύματα, τα επιτρεπτά μεγέθη, κάνει απελευθερώσεις και προσέχει το περιβάλλον.

Ειδικά για το τελευταίο σήμερα υπάρχει μεγάλο πρόβλημα, και ακούει στο πρόβλημα σκουπίδια!

Σκουπίδια που έχουν προέλθει από τους ασυνείδητους ερασιτέχνες ψαράδες, ασυνείδητους επαγγελματίες, και έχουν μετατρέψει τους όμορφους ψαρότοπους της Ελλάδας , σε απέραντους σκουπιδότοπους!

 

 

 

 

Σε πρόσφατο ψάρεμα σε γνωστό πολυσύχναστο ψαρότοπο της Πρέβεζας (Λασκάρα Πρεβέζης) διαπιστώσαμε με τα μάτια μας, ότι το πράγμα με τα σκουπίδια απλά έχει ξεφύγει! Όμορφα άγρια βράχια έχουν μετατραπεί σε αποθήκες ψαρευτικών και μη σκουπιδιών, όπου και να πας ο τόπος βρωμάει, και δυστυχώς όλα αυτά καταλήγουν ξανά στη θάλασσα και στην αλυσίδα της τροφής.

Πεταμένα μπουκάλια νερών, μπουκάλια από μπύρες, πακέτα τσιγάρων και συσκευασίες καπνού, τόνοι αποτσίγαρα, ποτήρια από καφέδες, πεταμένα φελιζόλ από δολώματα, πακετάκια με σκουλήκια σε αποσύνθεση, πεταμένες πετονιές και αγκίστρια, κομμένα πολυάγγιστρα, σακουλάκια και συσκευασίες από εξοπλισμό, παράμαλα, καλαμαριέρες, βαρίδια, και ότι άλλο βάζει ο νους σας!!!

Όλα αυτά κοσμούν τα βράχια όχι μόνο της Λασκάρας Πρεβέζης, αλλά και σε ψαρότοπους, παραλίες , λίμνες, ποτάμια, σε όλη την Ελλάδα! Εκατοντάδες κιλά πλαστικού και σκουπιδιών, καταλήγουν ξανά στην θάλασσα, με άμεσες συνέπειες για την οικολογία και το οικοσύστημα. Βέβαια σε καμία περίπτωση δεν φταίνε μόνο οι ψαράδες, ούτε το κείμενο αυτό γράφεται για την στοχοποίηση της ψαρευτικής κοινότητας!

Είναι πάρα πολλοί οι επισκέπτες σε αυτούς τους χώρους, είτε παρέες που πίνουν μπύρες και τα πετάνε όλα στην θάλασσα φεύγοντας, είτε παρέες που έρχονται βόλτα για καφέ και τα πετάνε όλα όπου βρούνε, είτε παρέες που κάνουν υπαίθριο barbeque και τα κάνουν γης μαδιάμ… Με την πρόσφατη τιμολόγηση των πλαστικών σακούλων των σούπερ μάρκετ και σε άλλα καταστήματα, το θέμα πλαστικών και σκουπιδιών στους ψαρότοπους έρχεται ξανά στο προσκήνιο. Όλα τα πλαστικά , σκουπίδια , σαπισμένα δολώματα θα καταλήξουν στην θάλασσα. Θα χρειαστούν εκατοντάδες χρόνια να αποσυντεθούν , ρυπαίνοντας το περιβάλλον, τα ψάρια και το βένθος του βυθού.

Κατά συνέπεια με το ψάρεμα, όλα αυτά θα καταλήξουν στο πιάτο μας, αναπόφευκτα… Το πράγμα επιβαρύνεται ακόμη σε κλειστούς κόλπους, όπως π.χ ο Αμβρακικός, με δυσμενείς επιπτώσεις σε όλο το οικοσύστημα.

Το μεγαλύτερο βάρος του θέματος σκουπίδια στους ψαρότοπους ξεκινάει από τους ψαράδες, ερασιτέχνες και επαγγελματίες. Σε μεγάλη πλειοψηφία οι ψαράδες που πετάνε σκουπίδια ,έχουν αποκλειστικά θέμα χαρακτήρα και παιδείας. Όπως ο κάθε άνθρωπος θα πετάξει κάτω το τσιγάρο του, ή το ποτήρι του καφέ, ή την χαρτοπετσέτα από το τζάμι του αυτοκινήτου, έτσι και πολλοί ασυνείδητοι ψαράδες θα ρίξουν τα σκουπίδια τους στους ψαρότοπους.

Η πραγματική παιδεία-σε οποιαδήποτε στιγμή και να είναι αυτή-λέει ότι το σκουπίδι το πετάμε σε κάδο και όχι όπου βρούμε, δεν ρυπαίνουμε το περιβάλλον. Όπως στο σπίτι μας (φαντάζομαι…) δεν θα πετάξουμε το σκουπίδι στο πάτωμα, έτσι και στο ψάρεμα δεν θα πετάξουμε τα σκουπίδια μας στα βράχια, στην άμμο ή στην θάλασσα! Εάν δεν βρούμε κάδο, απλά το κρατάμε μέχρι να βρούμε! Tραγική είκόνα  για την κατάντια των ανθρώπων, είναι η φωτογραφία που μου έστειλε ο φίλος Δημήτρης Τσομπάνος, μετά από τον καθαρισμό του βυθού της λίμνης της Καστοριάς! Κάδοι σκουπιδιών, καρέκλες, καλάμια, λάστιχα αυτοκινήτων, κάθε λογής σίδερα, πόρτες, τραπέζια, ...δεν περιγράφω άλλο! 

 

Η γνωστή δικαιολογία ότι δεν υπάρχει κάδος, δεν ευσταθεί σε καμία περίπτωση. Όλοι οι ψαράδες έχουμε σακούλες μαζί μας, είτε την σακούλα των δολωμάτων, είτε μια σακούλα για να βάλουμε τα τυχόν ψάρια που θα πιάσουμε. Στο τέλος του κάθε ψαρέματος, στατικό ή μη, οφείλουμε να μαζέψουμε τα σκουπίδια μας, και να αφήσουμε τον τόπο όπως τον βρήκαμε. Πολλοί συνάδελφοι ψαράδες έχουν ακόμη και την ευθιξία να μαζέψουν τα σκουπίδια των άλλων, ελπίζοντας στην διατήρηση του περιβάλλοντος.

Αρκετοί άλλοι ψαράδες μαζεύουν τα σκουπίδια για να μην «καρφώσουν» και τον τόπο τους. Είναι γνωστό ότι όπου βρίσκονται πολλά ψαρευτικά σκουπίδια, υπάρχει και ψαρευτικό ενδιαφέρον. Άσχετα πάντως με την αιτία μαζέματος των σκουπιδιών, ακόμη και για τον λάθος λόγο, όταν μαζεύουμε τα σκουπίδια μας είναι μια κίνηση υπέρ του περιβάλλοντος. Τα σκουπίδια σε μέρη που ψαρεύουμε έχουν γίνει τόσα πολλά από τους ασυνείδητους, που φωτογραφία χωρίς background σκουπιδιών  δεν γίνεται να υπάρξει!

 

Στους ψαρότοπους το τελευταίο διάστημα παρατηρείται πολύ συχνά το φαινόμενο να βρίσκονται όλο και περισσότερο μπουκάλια οινοπνευματωδών ποτών. Λίγο η αύξηση θερμόαιμων αλκοολικών αλλοδαπών ψαράδων από τα Βαλκάνια, λίγο η μηδαμινή ψαρευτική τους παιδεία (στατιστικά), λίγο η ανεψαριά και η βαρεμάρα, λίγο το γεγονός ότι πάμε για ψάρεμα αλλά εντελώς τυχαία υπάρχει και ένα τελάρο μπύρες στο αυτοκίνητο, έχει κάνει πολλούς ψαρότοπους χωματερές από μαγαζιά οινοπνευματωδών ποτών. Το μέγιστο κακό δεν είναι η κατανάλωση του αλκοόλ, αλλά η μετατροπή των ψαρότοπων σε σκουπιδότοπους! Θες να τα πιείς και να νιώσεις καλύτερα??? Μάζεψε στο τέλος τα σκουπίδια σου!!! Έλεος πια!!!

Να ήταν μόνο τα κουτάκια από τις μπύρες? Τα μπουκάλια των νερών , τα πακέτα τσιγάρων, οι καφέδες, τα πεταμένα κουτιά δολωμάτων, γαριδάκια, συσκευασίες από φαγητό, μπισκότα, δεν είναι το ίδιο χειρότερα? Η κατάσταση πάει προς το απροχώρητο… Τα πράγματα όμως πάνε και στο άκρως επικίνδυνο όταν το σκουπίδι είναι αγκιστρωτό εργαλείο, για παράδειγμα ένα πεταμένο πολυάγκιστρο! Έχουμε γίνει μάρτυρες πολλών περιστατικών ψαράδες να καρφώνονται από πεταμένα αγκίστρια, σαλαγκιές, ακόμη και γάτα να φεύγει τρέχοντας γαζωμένη στην μύτη από πεταμένη φρίσσα και πολυάγκιστρο! Αφήστε που πας σε κάποιο ψαρότοπο με το παιδί σου, και βρωμάει ο τόπος από σάπια πεταμένα δολώματα!

Πράγματα που είναι άκρως επικίνδυνα για τους συνανθρώπους μας, τα περαστικά παιδιά και άλλα πολλά παραδείγματα. Όταν έχουμε τέτοια πράγματα για πέταμα, τα μαζεύουμε σε ένα κομμάτι χαρτί, μια εφημερίδα και τα αχρηστεύουμε με ασφάλεια σπίτι μας, ή στον πλησιέστερο κάδο απορριμμάτων, καλά κλεισμένα.Τα βαρίδια επίσης τα οποία είναι πεταμένα, αποτελούν μόλυνση για το περιβάλλον, για το γεγονός ότι ο μόλυβδος είναι βαρύ μέταλλο, είναι καρκινογόνος, και εγκαθίσταται στο περιβάλλον αθροιστικά. Στο εξωτερικό και σε πολλές χώρες επιτρέπονται μόνο τα πλαστικοποιημένα βαρίδια για αυτό το λόγο, για την προστασία του περιβάλλοντος, κατά το μέγιστο πάντα δυνατό.

Τραγική εικόνα παρουσιάζουν και τα γλυκά νερά της Ελλάδας. Ασυνείδητοι παράνομοι ψαράδες με βάρκες μέσα στις λίμνες έχουν γεμίσει τους τόπους εκτός από παράνομα δίχτυα, και με τόνους σκουπιδιών.

Η αστυνόμευση απλά δεν υπάρχει, και ο καθένας κάνει ότι θέλει ρυπαίνοντας το περιβάλλον με σκουπίδια. Μια τυπική εικόνα ψαρότοπου σε λίμνη είναι η ακόλουθη, που συναντάται δυστυχώς στα γλυκά νερά, σε όλη την Ελλάδα!

Πηγαίνοντας ξανά στη θάλασσα, ιδιαίτερη μνεία πρέπει να δοθεί για τις πλαστικές σακούλες, και τις διάφανες στρογγυλές συσκευασίες από τα αναψυκτικά. Οι θαλάσσιες χελώνες, φυσικοί εχθροί της τσούχτρας-μέδουσας, μπερδεύουν πολλές φορές τις πλαστικές σακούλες για μέδουσες και τις τρώνε.

Αυτές θα ψοφήσουν, αφήνοντας απροστάτευτο σε μεγάλο βαθμό το περιβάλλον από τις τσούχτρες, και ως φυσικό οι τσούχτρες θα εξαπλωθούν, βλ Κορινθιακό κόλπο… Τραγικές επίσης είναι κάποιες φωτογραφίες από το διαδίκτυο με τις διάφανες συσκευασίες των αναψυκτικών τυλιγμένες σε θαλάσσιες χελώνες, κομμένες κυριολεκτικά στην μέση καθώς μεγάλωναν…

Ψαράδες ή μη, έχουμε όλοι ευθύνη για αυτό το κακό… Τα πλαστικά δεν τα τρώνε μόνο οι χελώνες, πολλά ψάρια έχουν βρεθεί με σκουπίδια στο στομάχι τους, όπως και πεθαμένοι γλάροι. Πολλά ζώα δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την διαφορά , με ολέθριες για αυτά συνέπειες.

Κακό επίσης κάνουν οι ασυνείδητοι ψαράδες κατασκηνωτές σε θάλασσα , αλλά και στα γλυκά νερά. Σε αυτά τα πολυήμερα ψαρέματα (carpfishing, ψάρεμα με bait-boat κ.α) , το ψάρεμα παίρνει την εικόνα ενός camping, με ψησίματα, κατανάλωση φαγητού και ποτού, στήσιμο σκηνών κτλ. Αυτό όταν γίνεται σωστά, είναι και για μένα από τα καλύτερα ψαρέματα, γιατί όταν κάτι καλό το μοιράζεσαι με φίλους, το πράγμα γίνεται πολλαπλάσια ευχάριστο.

Το κακό γίνεται με αυτούς που μετά το τέλος του ψαρέματος, αφήνουν παντού «καμένη γη», σκουπίδια, πεταμένα φαγητά, πλαστικά κτλ. Απαράβατος λοιπόν κανόνας: όπου και να βρισκόμαστε, λίμνη, ποτάμι, θάλασσα, στατικό ή μη ψάρεμα, μετά το τέλος του ψαρέματος, μαζεύουμε τα σκουπίδια μας, τα πετάμε σε κάδο, και όχι οπουδήποτε βρούμε !!!

Δεν είναι μόνο όμως οι ασυνείδητοι ερασιτέχνες που ρυπαίνουν το περιβάλλον με τα σκουπίδια τους. Τα χειρότερα σκουπίδια δεν είναι μόνο αυτά που φαίνονται στις ακτές, αλλά αυτά που καταλήγουν απευθείας στην θάλασσα! Τα σκήπτρα και το συντριπτικό ποσοστό ρύπανσης στην θάλασσα προέρχεται από τα επιβατηγά-οχηματαγωγά-βυτιοφόρα πλοία, τα οποία ρυπαίνουν κατά κύριο λόγο τις ελληνικές θάλασσες!!! Μια ματιά να ρίξει ο καθένας μας στα λιμάνια όταν έχουν κόντρα τον καιρό, και θα δει την βρωμιά, το σκουπίδι, το πεταμένο πλαστικό μέσα στην θάλασσα, που συγκεντρώνεται στις απάνεμες γωνίες!!! Στην συνέχεια την μεγαλύτερη ρύπανση την προκαλούν  οι επαγγελματίες, ενώ αυτή λαμβάνει χώρα 90% στην καρδιά της θάλασσας.

Πεταμένα δίχτυα ή κομμένα παραγάδια, εκατοντάδες πλαστικά μπουκάλια ή κομμένα μπιτόνια από τις σημαδούρες των χιλιομέτρων διχτυών, είναι μερικά από τα παραδείγματα. Αυτοσχέδιες σχεδίες με κλαδιά μέσα στην θάλασσα για να μαζεύονται τα ψάρια και να τα έχουν για κλείσιμο με δίχτυα, πεταμένα λάστιχα μέσα στη θάλασσα για να κάνουν θαλάμια τα χταπόδια και να τα βγάζουν, κομμένα σχοινιά από τα «ρομποτάκια» των γρι-γρι, και άλλων συρόμενων εργαλείων κτλ. Συνέπεια όλων αυτών είναι να στενάζει η θάλασσα ,τα ιχθυοαποθέματα, και ο βυθός που μετατρέπεται σε μια θάλασσα πλαστικών σκουπιδιών.

Ας τελειώσει πια αυτό το κακό, ας γίνουμε όλοι μας ευσυνείδητοι ψαράδες, και ας προστατέψουμε τους ψαρότοπους από σκουπίδια. Με αυτόν τον τρόπο προστατεύουμε την θάλασσα, την λίμνη, το ποτάμι, και τα ψάρια που ζούνε μέσα τους. Ας γίνουν ενέργειες εθελοντικού καθαρισμού αυτών των τόπων, ή τουλάχιστον ας μεριμνήσει η πολιτεία. To θέμα σκουπιδιών στις ακτές είναι πολυσύνθετο, πολυπαραγοντικό και το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν φταίνε ΜΟΝΟ οι ψαράδες. Ας προσέξουμε όλοι οι σωστοί ερασιτέχνες να είμαστε σωστοί ,να έχουμε τις συνειδήσεις μας ήσυχες, και τον οίκο μας τακτοποιημένο. Και δεν είναι κακό να μιλήσουμε σε κάποιον ασυνείδητο ψαρά, να μαζέψει ότι σκουπίδι άφησε, το περιβάλλον δεν πρέπει να υποφέρει άλλο…

Από εκεί και πέρα είναι ατομική ευθύνη η διαφύλαξη των ψαρότοπων από σκουπίδια, και ο καθένας μας ας κριθεί.