Η σημασία του βαρομετρικού (υψηλού-χαμηλού) σε όλες τις τεχνικές του ψαρέματος!

Του Δημήτρη Σφαλτού

Φωτογραφίες:Δημήτρης Σφαλτός, Νίκος Ζάρας, Γιώργος Χούσος, Γιώργος Βαρέλης, Νίκος Βουρλιώτης, Δημήτρης Παπαχρήστου

Το βαρομετρικό και οι αλλαγές του , είναι ένας πολύ καθοριστικός παράγοντας για το ψάρεμα. Μάλιστα είναι τόσο σημαντικός , που μπορεί μια αλλαγή του να κάνει ένα ψάρεμα εξαιρετικά αποδοτικό ή να το “καταστρέψει” εντελώς! Είναι οι έννοιες του υψηλού και χαμηλού βαρομετρικού που θα αναλύσουμε, και πως οι αλλαγές τους επηρεάζουν τις αγαπημένες μας τεχνικές ψαρέματος.

Το να κατανοήσεις τις καιρικές συνθήκες , για εμένα προσωπικά είναι το Α και το Ω στο ψάρεμα, είναι η βασική γνώση που θα πρέπει να έχουμε όλοι, και χωρίς αυτή όλα είναι αβέβαια! Ειναι το Watercraft, η τέχνη να διαβάζεις το νερό!!! Για πολλούς αυτό φαντάζει ανούσιο και άκυρο, αλλα δυστυχώς είναι η μέγιστη αλήθεια. Χωρίς να κατανοήσεις τις συνθήκες που ψάχνουν τα ψάρια για να τραφούν, δεν μπορείς ούτε την μέρα να επιλέξεις που θα πας για ψάρεμα, ούτε με τι καιρό θα πας.

Τα ψάρια ζούνε σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον, και οι συνθήκες που θα αποφασίσουν να τραφούν εξαρτώνται ΜΟΝΟ από τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν (το βαρομετρικό, τα ρεύματα, η ένταση και η κατεύθυνση του ανέμου, η φάση φεγγαριού, η ύπαρξη παλίρροιας ή άμπωτης, η καθαρότητα των νερών, η εποχή, και η παρουσία “κινδύνων” μέσα στο νερό). Για αυτούς τους λόγους, η γνώση των συνθηκών για να επιλέξουμε πότε θα πάμε για ψάρεμα , είναι τόσο σημαντική! Ας πάμε όμως να δούμε τι είναι το βαρομετρικό και τι σημαίνουν οι αλλαγές του. Μπορεί να υπάρχουν κάποιοι επιστημονικοί ορισμοί που θα σας είναι ίσως δυσνόητοι, αλλά δεν γίνεται να εξηγήσουμε τι γίνεται χωρίς αυτούς.

Η ατμόσφαιρα της γης ασκεί συνεχώς πίεση (βάρος) στην επιφάνεια, χερσαία και υδάτινη. Είναι σαν ορισμός η επιφανειακή τάση. Την πίεση της ατμόσφαιρας στην επιφάνεια ,την μετράμε σε mbar ή σε hpa. Το όργανο που κάνει αυτές τις μετρήσεις, είναι το βαρόμετρο. Όταν η πίεση ανεβαίνει ή πέφτει, μιλάμε αντίστοιχα για υψηλές ή χαμηλές πιέσεις. Στα μετεωρολογικά δεδομένα, όταν η πίεση πέφτει, έρχεται κακοκαιρία, λέμε ότι μας πλησιάζει χαμηλό βαρομετρικό.

Οταν όμως η ατμοσφαιρική πίεση ανεβαίνει, μας προσεγγίζει συνήθως καλοκαιρία, δηλαδή ένα υψηλό βαρομετρικό. Στην θάλασσα , επειδή είναι υγρό στοιχείο, το βαρομετρικό επιδρά πάρα πολύ στα έμβια ζώα που ζούνε μέσα του.

Τι γίνεται όμως σε κάθε περιοχή ξεχωριστά? Πως ξέρουμε αν ένα συγκεκριμένο μέρος έχει υψηλές ή χαμηλές πιέσεις: Αρχικά να πούμε, ότι δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη τιμή πίεσης, στην οποία μπαίνει το όριο, στο οποίο μια πίεση μετατρέπεται από υψηλή σε χαμηλή και το αντίστροφο. Οι πιέσεις αυτές φαίνονται στους χάρτες σαν καμπύλες, όπου αναγράφονται και οι τιμές τους.

Ο ορισμός, γίνεται με βάση τις πιέσεις στην ευρύτερη περιοχή. Υψηλές πιέσεις, μπορούν να είναι και τα 1000 Hpa αλλά επίσης, χαμηλές πιέσεις μπορεί να είναι και το 10250 Hpa. Στο δικό μας γεωγραφικό πλάτος της Ελλάδας, το εύρος των τιμών της ατμοσφαιρικής πίεσης,είναι ευτυχώς μικρό. Στα δικά μας νερά, και θα μιλήσω και για την θάλασσα και για το γλυκό νερό, τιμές >1020Hpa τείνουν να ορίζονται ως υψηλές, ενώ τιμές < 1015-1010Hpa τείνουν να ορίζονται ως χαμηλές.

ΥΨΗΛΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ > 1020Hpa:

Ο στατιστικός πάντα κανόνας, είναι πως οι υψηλές πιέσεις, φέρνουν συνήθως καλοκαιρία. Στα μετεωρολογικά δρώμενα οι υψηλές πιέσεις, σημαίνουν την ύπαρξη “αντικυκλώνα”. Αντικυκλώνας, είναι χονδρικά η μεταφορά υγρασίας από την επιφάνεια του νερού προς την ατμόσφαιρα και έτσι γίνεται ο σχηματισμός συννέφων.

Πολλές φορές όμως, γύρω απο όρια του αντικυκλώνα, περιμένουν οι καταιγίδες και ο άστατος καιρός. Μπορεί λοιπόν το βαρόμετρο να γράφει 1020hpa και πάνω, όμως, να έχουμε δυνατούς ανέμους, (αυτό που γίνεται το καλοκαίρι στα νησιά με τα μελτέμια, τα οποία προκαλούνται από αντικυκλώνα ).

Οπότε μόνο σαν απόλυτη τιμή, η βαρομετρική πίεση απο μόνη της δεν σου δίνει επαρκή δεδομένα για το τι καιρό θα κάνει την ημέρα που θέλουμε να πάμε για ψάρεμα. Το καλύτερο δεδομένο είναι να παρακολουθήσουμε τι βαρομετρικά επικρατούν τις προηγούμενες ημέρες και τις επόμενες, γιατί αυτό που έχει πραγματική σημασία είναι η αλλαγή της τιμής του βαρομετρικού!!!
Ο μετεωρολογικός κανόνας είναι, όσο ποιο κοντά βρισκόμαστε στον πυρήνα του αντικυκλώνα, τόσο καλύτερος ο καιρός. Ο καλός όμως καιρός, δεν συνεπάγεται και ψάρια!

 
ΧΑΜΗΛΕΣ ΠΙΕΣΕΙΣ < 2010 Hpa

Τι γίνεται όμως στο χαμηλό βαρομετρικό? Είναι οι χαμηλές πιέσεις της ατμόσφαιρας σε μια περιοχή. Όταν μας προσεγγίζει βαρομετρικό χαμηλό, ο καιρός χαλάει, τα σύννεφα πυκνώνουν, είτε με ενίσχυση των ανέμων, είτε με βροχές, είτε και με τα 2. Και δεν μιλάμε για περιοχές με ξεχωριστό μικροκλίμα, ή περιοχές με βουνά από πάνω τους, που μπορεί να εμποδίζουν ένα δυνατό αέρα ή να κόβουν την ροή των συννέφων. Ο μετεωρολογικός κανόνας είναι αυτός. 

Tι γίνεται στο ψάρεμα με τα συστήματα του υψηλού και του χαμηλού βαρομετρικού

Τα ψάρια όπως ξαναέγραψα, ζούνε σε ένα τελείως αφιλόξενο περιβάλλον! Αποφεύγουν επομένως να τρώνε καλά και να κινούνται θετικά για το ψάρεμα, όταν η ατμοσφαιρική πίεση είναι σε ακραίες τιμές, είτε με υψηλό , είτε με χαμηλό βαρομετρικό! Τα ψάρια αρέσκονται στις αλλαγές των τιμών του βαρομετρικού!

Εκεί είναι που δημιουργούνται και τα κατάλληλα ρεύματα ,που θα αλλάξουν το τοπίο προς όφελός τους. Πριν να έρθει η κακοκαιρία θα τσιμπήσουν και μετά όταν περάσει! Είναι αυτό που λένε οι ψαράδες, χωρίς να καταλαβαίνουν το γιατί, ότι τα ψάρια έφαγαν καλύτερα στο “σπάσιμο” του καιρού!!! Αυτό δεν είναι τίποτα αλλο, απο την αλλαγή του βαρομετρικού και τα ρεύματα!!!

Τα ψάρια διαθέτουν όργανα, σαν την πλευρική γραμμή, που αντιλαμβάνονται τις αλλαγές στην ατμοσφαιρική πίεση. Τα ασπόνδυλα , σαν τα μαλάκια, είναι και αυτά υπερευαίσθητα στις αλλαγές της πιέσεως. Με αυτά τα δεδομένα, τα ψάρια τρώνε ή δεν τρώνε, κυνηγάνε, κρύβονται, μετακινούνται μέσα στο νερό για να γλιτώσουν μια κακοκαιρία, κτλ.

Στο διά ταύτα...

Από γενικές καταγραφές μου και χρόνια εμπειρία στις τεχνικές του match waggler fishing, casting, eging, spinning, light game, carpfishing, feeder fishing, bolognese, ψαρέματα βάρκας, κτλ, όταν η βαρομετρική πίεση στον γενικό ελλαδικό χώρο ανεβαίνει πάνω από τα 1025 Hpa και πιο συγκεκριμένα στα 1030 Hpa και πάνω, τα ψάρια πηγαίνουν σε πιο βαθιά νερά. Το γιατί είναι πολύ απλό.

Υψηλή ατμοσφαιρική πίεση, σημαίνει άσκηση έντονης πίεσης από την ατμόσφαιρα στην επιφάνεια της θάλασσας. Με αυτόν τον τρόπο η θάλασσα, και λιγότερο το περιβάλλον των γλυκών νερών, “πιέζεται”, απομακρύνεται από την ακτή, κοινώς “πέφτουν τα νερά”. Δεν υπάρχει ψαράς που να μην έχει παρατηρήσει το πέσιμο της θάλασσας σε περιόδους που έχουμε καλό καιρό για μεγάλο διάστημα. Σε φθινοπωρινά-χειμωνιάτικα ψαρέματα eging για καλαμάρια, πολλές φορές βλέπουμε τα νερά να είναι πεσμένα και τα καλαμάρια να είναι άφαντα ή να πιάνονται στο τέρμα της πολύ μακρινής βολής!

Το ίδιο συμβαίνει και με τα ψάρια , είδικα όταν βρίσκονται σε ρηχά κομμάτια. Τι γίνεται κάτω απο το νερό όμως? Όταν πέφτει το νερό (υψηλό βαρομετρικό) οι μικροοργανισμοί/το φαγητό το ψαριών/μαλάκιων-γίνονται ευάλωτοι. Προκειμένου να προστατευτούν απο την γρήγορη πτώση της θάλασσας, τα καβούρια , οι γαρίδες, οι πεταλίδες, τα όστρακα, τα σκουλήκια, τα μικρά ψάρια κρύβονται σε σχισμές, στις πέτρες, στην άμμο, γιατί αντιλαμβάνονται την υψηλή πίεση που έρχεται. Φανταστείτε κάποιος να πιέζει το μέσο που ζεις, σαν να σε πιάνει πονοκέφαλος! Τα ψάρια αντιλαμβάνονται αυτό το φαινόμενο, και είτε θα φάνε γρήγορα για πολύ μικρό χρονικό διάστημα (το αντιλαμβανόμαστε όταν τα ψάρια τρώνε για μισή ώρα και μετά “κόβουν”), είτε θα απομακρυνθούν σε πιο βαθιά νερά, είτε θα μπούνε μέσα σε κόλπους που προστατεύονται απο τον καιρό!!! Ολα τα αρπακτικά ψάρια καταλαβαίνουν αυτή την αλλαγή και θα κυνηγήσουν βαθύτερα, είτε σε κόλπους ή λιμάνια ,όπου απαγκιάζουν τα μικρόψαρα.

Τα μικρόψαρα απομακρύνονται και αυτά, γιατί η χαμηλή στάθμη, τα κάνει εύκολο στόχο στα αρπακτικά ψάρια , στα καλαμάρια και στα θαλασσοπούλια. Βλέποντας το καλοκαίρι που κυνηγάνε οι γλάροι, θα πάρετε μια εικόνα που βρίσκονται και τα ψάρια! Αυτό να ξέρετε δεν είναι θέμα τόπου, αλλά συνθηκών. Με ένα άλλο βαρομετρικό, ό ίδιος έρημος τόπος μπορεί να μεταμορφώνεται και να δώσει πολύ καλές ψαριές. Οπότε ρίξτε πάντα μια ματιά στο βαρομετρικό, κάντε τις εποχιακές σας καταγραφές, και έτσι θα βρείτε ότι το δύσκολο γίνεται εύκολο, και δεν είναι θέμα τύχης!!!
 
Το ίδιο μοτίβο συμβαίνει όταν η πίεση πέφτει χαμηλά. Όταν το βαρομετρικό πέφτει απότομα, τα ψάρια αντιλαμβάνονται οτι έρχεται κακοκαιρία, ή ισχυρός άνεμος. Τα ψάρια που συνήθως “βοσκάνε”, όπως μουρμούρες, τσιπούρες, σαργοί, κέφαλοι, κτλ, μετακινούνται σε πιο βαθιά νερά, για να αποφύγουν μεγάλους κυματισμούς.

Τα αρπακτικά όμως βοηθιούνται απο τέτοιες συνθήκες, γιατί η θολερότητα των νερών τα βοηθά να κυνηγάνε καλύτερα. Αυτό ισχύει για τα λαβράκια, τους λούτσους, τα γοφάρια και άλλα είδη. Οπότε, όταν έχουμε χαμηλό βαρομετρικό, είναι μια καλή συνθήκη να κάνουμε spinning, shore jigging, lrf, ή άλλη τεχνική για αρπακτικά ψάρια. Απλά σε αυτή την περίπτωση , θα αναζητήσετε τόπους που απαγκιάζουν τα μικρόψαρα, σαν τους κόλπους, και τα λιμάνια, και όχι μια μεγάλη εκτιθεμένη ακτή στον καιρό. Τα θολά νερά από την ανακατεμένη θάλασσα είναι ότι καλύτερο για τα αρπακτικά , για να κυνηγούν τα μικρόψαρα χωρίς να γίνονται εύκολα αντιληπτά.

Το καλαμάρι όμως που δεν έχει σκελετό, δεν μπορεί να κυνηγήσει σε τέτοιες συνθήκες. Το καλαμάρι είναι απο τα ζώα που το βαρομετρικό έχει άμεση επίδραση πάνω του. Αποτραβιέται σε βαθιά νερά, όπου θα κυνηγήσει μικρόψαρα που απομακρύνθηκαν για προστασία. Το καλαμάρι είναι ένα είδος που κυνηγάει και δραστηριοποιείται σε ήσυχα νερά.

Στο ψάρεμα με την τεχνική του match waggler fishing, σε αλλαγές του βαρομετρικού πηγαίνω για ψάρεμα σε βαθιά νερά με απότομα βράχια, γιατί αυτές οι περιοχές δεν επηρεάζονται τόσο απο το βαρομετρικό, όσο απο τα ρεύματα που δημιουργούνται στις αλλαγές του καιρού. Τα απότομα νερά κρατάνε πάντα ψάρια στις πρώτες αποχές, τα κλασικά τοπιάρικα ψάρια, σαργούς, μελανούρια, σκάρους, αυλιάδες, κτλ.

Σε πολύ όμως απότομη πτώση ή αυξήση του βαρομετρικού, ακόμη και αυτές οι περιοχές επηρεάζονται,και η όρεξη των ψαριών να φάνε είναι πολύ μειωμένη. Υπάρχουν όμως κόλπα, για παράδειγμα τότε αυξάνω πάρα πολύ το μήκος του παράμαλου, και αφήνω το δόλωμα να πέφτει εντελώς μόνο του και φυσικά. Πολλές φορές η καχυποψία των ψαριών κάμπτεται...
Καταλαβαίνετε τώρα γιατί το ψάρεμα, εξαρτάται σε τόσο μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες και την αλλαγή της βαρομετρικής πίεσης? Πρέπει πάντα να έχουμε γνώση των συνθηκών και την αλλαγή του βαρομετρικού, εαν θέλουμε να έχουμε περισσότερες πιθανότητες για ένα καλό ψάρεμα! Θα πρέπει να σκεφτόμαστε σαν ψάρια και όχι σαν ψαράδες! Αμα θέλουμε μια ηλιόλουστη μέρα για να πάμε να πιούμε καφέ και να ρίξουμε και ένα καλάμι στην θάλασσα, δεν σημαίνει ότι είναι και οι συνθήκες τέτοιες που τα ψάρια επιθυμούνε για να φάνε! Αλλιώς αισθανόμαστε εμείς οι άνθρωποι το βαρομετρικό και αλλιώς τα ψάρια!

Να θυμάστε τα πιο βασικά:Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας καλεί τα ψάρια προς τις ακτές και η ρηχή τ’ απομακρύνει. Αυτό είναι θέμα του βαρομετρικού! Απότομη άνοδος του βαρομετρικού τα διώχνει και μείωση του βαρομετρικού τα φέρνει πιο κοντά. Αν αυτή η μετεωρολογική μεταβολή δεν είναι έντονη, και λαμβάνει χώρα αργά, μέσα σε 3-4 μέρες τότε τα ψάρια δεν θα μετακινηθούν, απλώς θα αλλάξουν συμπεριφορά. Τότε θα είναι εκεί, αλλα δεν θα τρώνε!
Αν όμως η μεταβολή του βαρομετρικού δείχνει ότι έρχεται μεγάλη κακοκαιρία και αναταραχή, η μετακίνηση των ψαριών για τα πιο βαθιά νερά είναι σίγουρη ,κι αυτό θα συμβεί ώρες ή και μία ημέρα πριν ακόμη οι συνθήκες παραμονής στις ακτές γίνουν δύσκολες. Η επιστροφή των ψαριών στις ακτές και η διάθεσή τους να τσιμπήσουν εξαρτάται από τον χρόνο που θα χρειαστεί, προκειμένου η θαλασσα να επανέλθει στις συνθήκες που επιθυμούν τα ίδια τα ψάρια!

Οι συνθήκες παραμονής των ψαριών στις ακτές υποβαθμίζονται επίσης από τις παρατεταμένες καλοκαιρίες που στερούν τη θάλασσα από ρεύματα και κύματα, φαινόμενα που είναι απαραίτητα για την αναζωογόνησή της. Το ίδιο ισχύει και στις λίμνες το καλοκαίρι, για όποιον κάνει carpfishing. Τα ψάρια είναι εξαφανισμένα στα βαθιά, διότι η αύξηση της θερμοκρασίας στερεί το σωστό οξυγόνο απο το νερό.
Είναι λοιπόν οι κλασικές καλοκαιρινές αψαριές! Κάτω από αυτές τις συνθήκες τα ψάρια μετακινούνται σε άλλο περιβάλλον ή αν παραμείνουν δεν τρέφονται. Είναι οι περιπτώσεις που ψαρεύουμε και βγάζουμε το δολώματα ανέπαφα!  Μία μεταβολή του καιρού με θαλασσινό αέρα, κύμα και ρεύμα είναι αναγκαία για να ενεργοποιήσει τη θάλασσα και να βελτιώσει το ψάρεμα. Εαν δεν γίνει αυτό, εγώ προσωπικά δεν πάω για ψάρεμα...

Eging: Σε υψηλά βαρομετρικά και πεσμένα νερά , τα καλαμάρια και οι σουπιές βρίσκονται σε βαθιά νερά και πατωμένα.
Casting: Σε υψηλά και χαμηλά βαρομετρικά τα ψάρια τρώνε πολύ νωχωελικά. Συστήνεται να δουλεύετε μακριά παράμαλα και μικρά δολώματα με πρωτείνη.
Spinning: Τα καλύτερα αποτελέσματα θα τα δείτε πριν χαλάσει ο καιρός, σε μέρη που απαγκιάζουν τα μικρόψαρα, όπως λιμάνια και κόλπους. Το spinning βέβαια είναι μια ιδιαίτερη τεχνική, που η όρεξη των αρπακτικών καθορίζεται και απο άλλους παράγοντες.

Match Waggler fishing: Στατιστικά πάντα, σε απότομες αλλαγές του καιρού προτιμήστε βαθιά νερά και κλειστούς κόλπους με βράχια. Στα λιμάνια τα πράγματα είναι πιο δύσκολα, διότι τα ψάρια κρύβονται και δεν τρώνε εύκολα στα δολώματα.
Επίσης, οι πολύ υψηλές και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες επιδρούν αρνητικά στη διατροφική συμπεριφορά των ψαριών. Κάθε είδος ψαριών επιβιώνει και τρέφεται σε δικό του εύρος θερμοκρασιών, κι αυτός είναι ένας από τους λόγους που κάποια ψάρια παραμένουν στο πέλαγος,και κάποια κοντά στις ακτές και στα βράχια. 

Πως θα βλέπουμε τον καιρό, τα βαρομετρικά και τις αλλαγές τους

Η παρακολούθηση των δελτίων καιρού, είναι ο μόνος τρόπος για να αποφασίσω αν θα πρέπει, ή όχι, να πάω για ψάρεμα. Κοιτάω καιρό, ένταση και κατεύθυνση ανέμου και βαρομετρικό πάντα. Θα προτιμήσω έγκυρα sites και κάποια που δείχουν online δορυφορικές εικόνες. Απαραίτητο είναι και δούμε κάποιο site εξειδικευμένο στον αέρα ανά περιοχή.

Υπάρχουν μερικά σημάδια που οι “παλιοί” ψαράδες τα διάβαζαν και είχανμια ιδέα το τι γίνεται με τον καιρό. Για παράδειγμα, ο καθαρός και γαλάζιος ουρανός παραπέμπει σε καλοκαιρία, όπως και το ηλιοβασίλεμα χωρίς σύννεφα με ανοικτό πορτοκαλί ουρανό. Ουρανός ροδοκόκκινος στη δύση, με σύννεφα ή χωρίς σύννεφα, δείχνει επίσης καλό καιρό. Ξαστεριά τη νύχτα με δροσιά δείχνει ωραίο καιρό.

Ουρανός κόκκινος ή κίτρινος το πρωί μπορεί να σημαίνει αέρα ή βροχή. Ήλιος άσπρος, θαμπός, δείχνει πολλές φορές βροχή. Τα σύννεφα που τρέχουν δείχνουν κακοκαιρία. Όταν τα μικρά σύννεφα μεγαλώνουν δείχνουν βροχή και όταν τα μεγάλα μικραίνουν, δείχνουν βελτίωση του καιρού. Όταν τα σύννεφα μαζεύονται στους πρόποδες, σημαίνουν βροχή και όταν ανεβαίνουν και λιγοστεύουν, δείχνουν καλοκαιρία.

Στο μέλλον θα ακολουθήσουν άρθρα για κάθε τεχνική ξεχωριστά, και πως επηρεάζει το βαρομετρικό τα συγκεκριμένα ψαρέματα. Μέχρι τότε να είστε όλοι καλά!